"Μουσική, μουσική παρακαλώ..."

César CUI (1835 -1918): Αθώα ειλικρίνεια, op. 20,1 (1882)

Αλέκα Τσούκη, πιάνο

Το κύριο επάγγελμα του Cui ήταν στρατιωτικός μηχανικός, ειδικός στα οχυρωματικά έργα.

Η συνάντηση του, το 1856, με τον Mily Balakirev (1837-1910)και τα κοινά ιδεώδη που είχαν

οι δύο τους για την Εθνική Ρωσσική μουσική άσκησαν μεγάλη επίδραση στο έργο του

που περιλαμβάνει 10 όπερες, 3 κουαρτέτα εγχόρδων, τραγούδια, κομμάτια για πιάνο κ.ά.

Ο Cui, μαζί με τους Balakirev, Borodin, Mussorgsky και Rimsky-Korsakov,

υπήρξε μέλος της ‘‘ομάδας των 5’’.

Johann STRAUSS ο 2ος (1825-1899): Πρωϊνές εφημερίδες, από τη σειρά των Waterman – Harewood Ντουέττα για πιάνο, Βιβλίο 2ο

Χρυσηίδα Σούλη - Αγγελική Τσιχλόγιαννη, πιάνο - 4 χέρια

Ο γνωστός ‘‘Βασιληάς του βαλς’’! Ο συνθέτης του ‘‘Γαλάζιου Δούναβη’’, του ‘‘Κάϊζερ-βαλς’’,

των ‘‘Παραμυθιών από τα Δάση της Βιέννης’’! Ο Richard Wagner θαύμαζε το βαλς

‘‘Κρασί, γυναίκες και τραγούδι’’, op. 33 του Strauss και ο Brahms τον ‘‘Γαλάζιο Δούναβη’’.

περιλαμβάνονται οι, ακόμα και σήμερα, δημοφιλείς οπερέττες του

‘‘Η Νυχτερίδα’’ (1874) και ο ‘‘Βαρώνος Αθίγγανος’’ (1885).

ALFRED’S, Βιβλίο με ντουέττα, επίπεδο 3ο: Χορεύοντας σουΐνγκ

Μαρία Μαρδικιάν - Ευδοκία Μπότση, πιάνο - 4 χέρια

Η δεκαετία του ’30 είναι η δεκαετία του swing. Ορχήστρες διάσημων μουσικών

όπως του κλαρινεττίστα Benny Goodman, του βασιληά του swing, των αδελφών

Jimmy (άλτο σαξόφωνο) και Tommy (τρομπόνι) Dorsey, του Glenn Miller (τρομπόνι)

και του Artie Shaw (κλαρινέττο) είναι οι πρωταγωνιστές του νέου στυλ. Η περίφημη

swing era κρατά μέχρι περίπου το 1945 υποχωρώντας στη νέα μόδα του Bebop.

Robert SCHUMANN (1810-1856): Μελωδία,

από το Άλμπουμ για τη νεότητα, op. 68

Χαράλαμπος Αυγερινός, πιάνο

Η κλασσική δομή και η ρομαντική έκφραση συνυπάρχουν αρμονικά σε όλο

το έργο του Schumann, ενός συνθέτη ονειροπόλου και ποιητή… Η μεγάλη αγάπη

του συνθέτη για τα παιδιά εκδηλώνεται σε κάποιες συλλογές κομματιών του

για solo πιάνο· το 1838 συνθέτει τις ‘‘Παιδικές Σκηνές’’, op. 15 και το 1848

το ‘‘Άλμπουμ για τη νεότητα’’. Το 1849 ο Schumann συνθέτει τα ‘‘12 κομμάτια

για μικρά και μεγάλα παιδιά’’ , op. 85, για 1 πιάνο - 4 χέρια και το 1853 γράφονται

οι ‘‘3 Σονάτες για τους νέους’’, op. 118. Το 1853, επίσης, ο Schumann συνθέτει

6 κομμάτια για 1 πιάνο - 4 χέρια, op. 130, με τον τίτλο ‘‘Παιδικός Χορός’’.

Federico RUIZ (γενν. 1948): Η μικρή Περουβιανή (1990), από τη σειρά Κομμάτια για παιδιά κάτω των 100 χρονών

Μαρία Μαρδικιάν, πιάνο

Η μουσική του F. Ruiz είναι ένας συνδυασμός Βενεζουελάνικου φολκλόρ, επιρροών

της Καραϊβικής, Βραζιλιάνικων ρυθμών και τζαζ (βλ. το ‘‘Triptico tropical’’ για σόλο πιάνο,

έργο του 1993), καθώς και της έντεχνης Δυτικής μουσικής, με στοιχεία νεωτεριστικά

που αγγίζουν και την ατονικότητα. Ας σημειωθεί ότι ο Ruiz σπούδασε σύνθεση

και διεύθυνση ορχήστρας με τον Έλληνα συνθέτη Γιάννη Ιωαννίδη στο Καράκας

της Βενεζουέλας. Το βαλς ‘‘Η μικρή Περουβιανή’’ είναι μέρος της σκηνικής μουσικής

για ένα θεατρικό έργο.

Dave MITCHELL: Το rag-time της λιακάδας

Ευδοκία Μπότση, πιάνο

Ανάμεσα στα 1895 και 1918 το ragtime ήταν ένας εξαιρετικά δημοφιλής χορός

που ξεκίνησε από τις Αφρο-αμερικάνικες γειτονιές του St. Louis. Όταν εμφανίζεται

ο Scott Joplin (ca 1868-1917), το κομμάτι του ‘‘Maple Leaf Rag’’ (1899) είναι το πρώτο

rag-time που θα τυπωθεί σε παρτιτούρα. Ακολουθεί το πασίγνωστο ‘‘Entertainer’’ (1902) .

Ο Scott Joplin έλεγε: ‘‘Παίζετε (τα rags) αργά μέχρι να πιάσετε το swing’’.

Όταν ο Λούϊς Άρμστρονγκ ρωτήθηκε τί είναι το swing, η απάντηση του ήταν:

 ‘‘οι συγκοπές! Παληά το έλεγαν ragtime, μετά μπλουζ και τώρα jazz!’’

Leonard Bernstein (1918 -1990) & Steven Sondheim (γενν. 1930)

America, από το μιούζικαλ West Side Story (1957)

Διασκευή για βιολί και πιάνο: Jerry Lanning

Μαρίνος Χαραλάμπους, βιολί - Γιάννης Αυγερινός, πιάνο

Η αρχική σκέψη για το ‘‘West Side Story’’ ήταν του χορογράφου Jerome Robbins

που φανταζότανε τον ‘‘Ρωμαίο και Ιουλιέττα’’ του Σαίξπηρ στη Νέα Υόρκη

της δεκαετίας του ’50. Οι συμμορίες των νεαρών λευκών Αμερικανών (the Jets)

και Πορτορικανών (the Sharks) είναι οι αντίστοιχοι Μοντέγοι και Καπουλέτοι

του Σαίξπηρ, οι 2 αριστοκρατικές οικογένειες της Βερόνας. Στην κινηματογραφική

εκδοχή του 1961, σε σκηνοθεσία Robert Wise και Jerome Robbins,

το τραγούδι ‘‘America’’ ερμηνεύουν η Rita Moreno και ο Τζορτζ Τσακίρης

που κέρδισαν τα Όσκαρ για τους καλλίτερους Β’ ρόλους.

Alexander Fyodorovich GEDIKE (1877-1957)

(α) Ο κούκος και η πέρδικα, op. 36, αρ. 10

Φραγκίσκη Μαριώρα - Αλέκα Τσούκη, πιάνο

(β) Καταιγίδα, op. 32, αρ. 40

Αγγελική Τσιχλόγιαννη, πιάνο

Ο πιανίστας-οργανίστας και συνθέτης A. Gedike υπήρξε μαθητής μυθικών

φυσιογνωμιών της Ρωσσικής Σχολής πιάνου, όπως του Pavel Pabst (1854-1897)

που ο Tchaikovsky αποκαλούσε ‘‘πιανίστα θεϊκής κομψότητας’’

και του Vasily Safonov (1852-1918), δάσκαλου του Scriabin.

Η μουσική του επιβιώνει κυρίως μέσα από τις πιανιστικές συνθέσεις του για παιδιά

καθώς και από μια Σπουδή Κοντσέρτου για τρομπέττα, σε sol-, op. 49 (1948).

Νανούρισμα της κούκλας, ο αρ. 7 από τα 17 παιδικά κομμάτια

Γιόλη Αθανασοπούλου, πιάνο

Ο Α. Estévez ήταν ομποΐστας στη Συμφωνική Ορχήστρα της Βενεζουέλας.

Μετά το τέλος του 2ου πολέμου, μελέτησε κοντά στον Bernstein

και τον Koussevitzky στο Πανεπιστήμιο της Columbia και στο Tanglewood.

Αργότερα, στο Παρίσι, ασχολήθηκε με την ηλεκτρονική μουσική και συνδέθηκε

-επιστρέφοντας στην Βενεζουέλα- με τους Kinetik ζωγράφους Jesús Soto

και Carlos Cruz-Diez δημιουργώντας έργα multimedia.

Kurt WEILL (1900-1950): Τάνγκο-μπαλλάντα, ο αρ. 5 από τη Σουΐτα

17 κομμάτια από την Όπερα της πεντάρας

Διασκευή: Stefan Frenkel

Στέφανος Στρογγύλης, βιολί - Γιάννης Αυγερινός, πιάνο

Μαθητής του Humperdinck (1918-19) και του Busoni (1921-24), o Weill είχε ξεκινήσει

την επιτυχημένη καριέρα του στο μουσικό θέατρο ήδη από το 1926. Το 1927, σε συνεργασία

με τον Bertold Brecht, παρουσιάζει την 1η εκδοχή του γνωστού ‘‘Mahagony’’

(σε μορφή singspiel) και το 1928 έχει την απρόσμενη επιτυχία της ‘‘Όπερας της πεντάρας’’.

συνθέτη και πιανίστα Marc Blitzstein (1905-1964), όταν ο Weill είχε ήδη πεθάνει.

Το 1954 ο θρίαμβος του έργου συνεχίστηκε στη Νέα Υόρκη.

Alfredo CASELLA (1883-1947)

Σισιλιάνα, το 6ο από τα 11 Παιδικά κομμάτια, op. 35 (1920)

Βενετία Σκευοφύλακα, πιάνο

Το πιάνο πάντα έπαιζε σημαντικό ρόλο στην καρριέρα του Casella,

άλλοτε σαν δάσκαλου και άλλοτε σαν σολίστα ή ακκομπανιατέρ.

Οι 22 συνθέσεις του για σόλο πιάνο καλύπτουν μία περίοδο περίπου 40 ετών,

αρχίζοντας με την ‘‘Παβάνα’’ op. 1 του 1902 και τελειώνοντας με τις ‘‘6 Σπουδές’’ op. 70, έργο του 1942/44. Στον κατάλογο αυτό δεσπόζουν έργα όπως η πνευματώδης

και διάφωνη ‘‘Σονατίνα’’, op. 28 (1916) και το ‘‘A Notte Alta’’, op. 30 (1917). Τα ‘‘11 Παιδικά κομμάτια’’ είναι αφιερωμένα στο συμπατριώτη του Ιταλό συνθέτη Mario Castelnuovo-Tedesco (1895-1968).

Benjamin GODARD (1849-1895): (α) Ειδύλλιο και (β) Allegretto,

από τη Σουΐτα 3 κομματιών, op. 116 (1889)

Γιώργος Holland, φλάουτο - Ελένη Στογιάννη, πιάνο

Εξαιρετικά ταλαντούχος βιολονίστας και συνθέτης, ο Godard θεωρήθηκε

ο Γάλλος Mozart και, στην ηλικία των 20, ο πιο πολλά υποσχόμενος Γάλλος

συνθέτης της γενιάς του. Η εξέλιξη του δεν επαλήθευσε τις παραπάνω σκέψεις.

Η φήμη του διατηρήθηκε μόνο από κάποια κομμάτια ‘‘σαλονιού’’ και τραγούδια

καθώς και από το ‘‘Νανούρισμα’’ για σοπράνο από την όπερα ‘‘Jocelyn’’ (1888).

Η ‘‘Σουΐτα 3 κομματιών’’, για φλάουτο - πιάνο ή ορχήστρα παραμένει ένα από

τα δημοφιλή του έργα· γράφτηκε για το διάσημο Γάλλο φλαουτίστα Paul Taffanel.

Σπουδές σε δωδεκάφθογγη τεχνική

Ζωή ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ (γενν. 1988): 2 κομμάτια για βιολί & πιάνο

Θανάσης Πελεκάνος, πιάνο (φιλική συμμετοχή) - Ζωή Αγγελοπούλου, βιολί

Θεόδωρος ΤΣΑΚΙΡΗΣ (γενν. 1971): Πρελούδιο και Ρόντο

Ελένη Στογιάννη, πιάνο

Ο Arnold Schönberg (1874-1951) ήταν αυτός που καθιέρωσε το σύστημα

της λεγόμενης ‘‘δωδεκάφθογγης τεχνικής’’. Ανάμεσα στο 1903-07 ο Schönberg

έχει εκμεταλλευτεί στα έργα του τη χρωματική αρμονία στο έπακρον φθάνοντας

στην ατονικότητα με τα ‘‘3 κομμάτια για πιάνο’’, op. 11 (1908).

Η περίοδος του της ατονικότητας θα κρατήσει μέχρι το 1923, οπότε θα έχουν

παρουσιαστεί τα ‘‘5 κομμάτια για πιάνο’’, op. 23, η ‘‘Σερενάτα’’ για μικρό σύνολο

και βαρύτονο, op. 24 και η ‘‘Σουΐτα για πιάνο’’, op. 25, το πρώτο καθαρόαιμο

έργο στη νέα τεχνική που ο Schönberg θα επινοήσει και ονομάσει

 ‘‘Μέθοδο σύνθεσης με δώδεκα φθόγγους που σχετίζονται μόνο ο ένας με τον άλλον’’.

Francis POULENC (1899-1963): Σονάτα για κλαρινέτο σε Sib,

FP 184 (1962), 3o μέρος: Allegro con fuoco

Φραγκίσκος Μακρής, κλαρινέτο

Γεωργία Μήτραινα, πιάνο (φιλική συμμετοχή)

Η ‘‘Σονάτα για κλαρινέτο’’ ήταν παραγγελία του διάσημου κλαρινετίστα

της τζαζ Benny Goodman που θα έπαιζε την πρώτη εκτέλεση του έργου

με τον συνθέτη στο πιάνο. Ο ξαφνικός θάνατος του Poulenc στις 30/1/1963

άλλαξε τον προγραμματισμό. ‘‘Ο θάνατος του Poulenc είναι μία τραγωδία

για τη μουσική αλλά και την προσωπική μου φιλία…’’ θρηνούσε ο Jean Cocteau.

Τελικά το έργο παίχτηκε στις 10/4/1963 στο Carnegie Hall της Νέας Υόρκης

όπου τον Benny Goodman συνόδευσε στο πιάνο ο Leonard Bernstein.

Το 3ο μέρος εκθέτει μία σειρά από σύντομα θέματα, λυρικά και δυναμικά, που

έρχονται σε αντιπαράθεση με μια κλοουνίστικη μελωδία που δεσπόζει.

Frederyk CHOPIN (1810-1849): Βαλς, op. 70, αρ. 2, σε fa- (1842)

Δάφνη Ζωγράφου, πιάνο

Το op. 70 του Chopin είναι 3 βαλς για πιάνο που δημοσιεύτηκαν το 1855, 6 χρόνια

μετά το θάνατο του συνθέτη. Τα περίπου 20 βαλς του Chopin γράφτηκαν ανάμεσα

στα 1825-47/48 και με βάση τη βαθμιαία εξέλιξη τους τα ταξινομούμε σε 3 περιόδους:

τα ‘‘βαλς της Βαρσοβίας’’ (1827/30) που μοιάζουν με τα αυθεντικά Βιεννέζικα πρότυπα,

τα ‘‘βαλς της πρώϊμης Παρισινής του περιόδου’’ (1831/35) και τα ‘‘ώριμα βαλς’’

που καλύπτουν τα χρόνια 1838 μέχρι 1847/48.

Maurice RAVEL (1875-1937): Πρελούδιο, op. 65 (1913)

Ηρώ Κατσίμπελη, πιάνο

Το σύντομο αυτό κομμάτι (= 27 μέτρα) του 1913 γράφτηκε για ένα Διαγωνισμό

Prima-Vista στο πιάνο, για τις μαθήτριες του Conservatoire του Παρισιού.

Ο Ravel το αφιερώνει σε κάποια Mademoiselle Jeanne Leleu που υπήρξε η νικήτρια

του Διαγωνισμού. Ο καθηγητής Maurice Hinson γράφει: ‘‘Αυτό το Πρελούδιο

που απαιτεί διασταύρωση των χεριών (κρουαζέ) περιέχει απρόσμενες αρμονίες.

Ο ευγενικός λυρισμός του, το χαλαρό tempo και οι ενδιαφέρουσες εσωτερικές φωνές

επιβεβαιώνουν τη φήμη του Ravel σαν υπέροχου μινιατουρίστα…’’

Isaac ALBÉNIZ (1860-1909): Μαγιόρκα, op. 202

μεταγραφή για σόλο κιθάρα: Ευάγγελος Μπουντούνης

Δημήτρης Μαύρος, κιθάρα (φιλική συμμετοχή)

Μετά από σπουδές στα Ωδεία της Λειψίας και των Βρυξελλών ο Albéniz εγκαθίσταται το 1893 στο Παρίσι.

Έχει ήδη περιοδεύσει σαν πιανίστας και συνθέτης σε πολλά μέρη του κόσμου

και η γνωριμία και μαθητεία του κοντά στο συνθέτη Felipe Pedrell (1841-1922),

δάσκαλο του Granados και του De Falla επίσης, έχει επηρεάσει έντονα

τη μουσική του. Ο Albéniz είναι η περίεργη περίπτωση συνθέτη που χωρίς

να έχει γράψει τίποτα για την κιθάρα είναι, εντούτοις, ιδιαίτερα δημοφιλής

ανάμεσα στους κιθαρίστες, κυρίως από τις μεταγραφές που έκαναν

ο Francisco Tárrega (1852-1909), ο Miguel Llobet (1878-1938), κ.α.

Pietro Antonio CESTI (1623 -1669?)

Tu mancavi a tormentarmi

(Θα συνεχίσεις να με βασανίζεις;)

Άρια Αντίκα σε κείμενο ανωνύμου ποιητή του 17ου αι.

Δήμητρα Σακελλάρη, σοπράνο

Γκιουλνόρα Τουλιαγκάνοβα, πιάνο

Ο οργανίστας και τενόρος P.A. Cesti υπήρξε μαθητής του Giacomo Carissimi (1605-1674), προδρόμου της φόρμας του Ορατορίου.

Ο Cesti ήταν γνωστός κυρίως από τις όπερες του που τις χαρακτηρίζει το λεπτεπίλεπτο ύφος του ‘‘Bel canto’’ του 17ου αιώνα· στον τομέα αυτό

ο Cesti ήταν ο πιο σοβαρός αντίπαλος του Francesco Cavalli (1602-1676),

του συνθέτη με τη μεγαλύτερη ίσως επίδραση στη δημιουργία

της ανερχόμενης βενετσιάνικης όπερας στα μέσα του 17ου αιώνα.

Οι διάσημες όπερες του Cesti ήταν η ‘‘Orontea’’ (1656), η ‘‘La Dori’’ (1663)

και ‘‘Το χρυσό μήλο’’ (‘‘Il pomo d’ oro’’, 1668).

Béla BARTÓK (1881-1945): Οι αρ. 14, 13 και 16

από τα 44 ντουέτα για 2 βιολιά, Sz. 98, BB 104 (1931/32)

Πολυξένη Σπηλιοπούλου

και Ελένη Σπηλιοπούλου, φλάουτα

Τα 44 αυτά σύντομα κομμάτια βασίζονται, εκτός από 2 περιπτώσεις,

σε λαϊκές μελωδίες διαφόρων χωρών της Ανατολικής Ευρώπης.

Το έργο ήταν παραγγελία του Γερμανού βιολονίστα Erich Doflein (1900-1977)

για παιδαγωγικούς σκοπούς. Ο Doflein πίστευε ακράδαντα πως το ντουέτο

2 βιολιών έχει εξαιρετική σημασία για τον μαθητή, αφού τον βοηθά ν’ αναπτύξει

την ποιότητα του ήχου του και να βελτιώσει το αυτί του.

Ο μελωδικός και ρυθμικός πλούτος, οι διάφωνες αρμονίες, η διτονικότητα

αλλά και τα διάφορα εφφέ του βιολιού χαρακτηρίζουν το έργο αυτό.

Στη συνέχεια προέκυψαν πολλές μεταγραφές, όπως για 2 βιόλες,

για βιόλα - τσέλλο, για 2 κιθάρες κ.ά.

Reinhold GLIÈRE (1875-1956): Το βράδυ,

ο αρ. 5 από τα 8 εύκολα κομμάτια για πιάνο, op. 43 (1909)

Βενετία Σκευοφύλακα, πιάνο

Ο Γερμανο-Πολωνικής καταγωγής Glière σπούδασε στο Ωδείο της Μόσχας

με τους Arensky, Taneyev και Ippolitov-Ivanov. Στο ίδιο Ωδείο,

σαν καθηγητής από το 1920-41, είχε πολλούς διάσημους αργότερα μαθητές,

όπως ο Aram Khachaturian. Σαν συνθέτης, ο Glière αισθανότανε κοντά

στην Εθνική Ρώσσικη παράδοση όπως την είχε διδαχτεί από τον Ippolitov-Ivanov,

μαθητή του Rimsky-Korsakov· έντονος λυρισμός, πλούσιες αρμονίες

και αστραφτερές ενορχηστρώσεις χαρακτηρίζουν τη μουσική του.

Από τον αρκετά μεγάλο κατάλογο των έργων του, με όλα τα είδη της μουσικής,

2 μπαλλέτα παραμένουν ακόμη δημοφιλή: ‘‘Η κόκκινη παπαρούνα’’, op. 70 (1927)

και ‘‘Οι ηθοποιοί’’, op. 68 (1922), βασισμένο στον Lope de Vega.

Τα ‘‘8 εύκολα κομμάτια’’ είναι τυπικό δείγμα

της Ρώσσικης Ρομαντικής παράδοσης του 19ου αιώνα.

Johann Sebastian BACH (1685-1750)

Durch Adams fall ist ganz verderbt, χορικό

(= με την πτώση του Αδάμ έπεσε και όλη η ανθρωπότητα)

Διασκευή για 1 πιάνο - 6 χέρια από τον György Kurtág (γενν. 1926)

Ηρώ Κατσίμπελη - Ελένη Στογιάννη - Γιάννης Αυγερινός

Το αρχικό Chorale (1524) αποδίδεται στον Lazarus Spengler, υποστηρικτή

του Λούθηρου και διάσημου υμνογράφου.

Ο Bach συμπεριέλαβε το χορικό αυτό με πρελούδια (Choralvorspiel)

στη συλλογή ‘‘Orgelbüchlein’’, BWV 599-644

(‘‘Μικρό βιβλίο για το Εκκλησιαστικό όργανο’’), μαζί με άλλα 45 χορικά.

Σχεδόν όλα -εκτός από 3- γράφτηκαν ανάμεσα στα 1708-1717, στη Βαϊμάρη.

John Liptrot HATTON (1809-1886)

The Enchantress (Η γητεύτρα), τραγούδι σε ποίηση Henry Fothergill Chorley

Βιβή Κλεισούρα, μέτζο σοπράνο

Γκιουλνόρα Τουλιαγκάνοβα, πιάνο

Ο Βρεττανός συνθέτης, πιανίστας, μαέστρος και τραγουδιστής J.L. Hatton

έγραψε κυρίως ελαφρά μουσική, αλλά και κάποιες όπερες και τραγούδια

που ήταν ιδιαίτερα δημοφιλή τον 19ο αιώνα.

Σαν accompagnateur είχε συνοδεύσει διάσημα ονόματα, όπως τον βιολονίστα

Camillo Sivori (1815-1894), μαθητή του Paganini,και τον, επίσης βιολονίστα,

Henri Vieuxtemps (1820-1881).

Έγραψε επίσης μουσική για πολλές αναβιώσεις έργων του Σαίξπηρ.

Johann Sebastian BACH: από την 1η Σονάτα,

σε si-, BWV 1030, το 2ο μέρος, Largo e dolce

Λιάνα Παπαστεφάνου, φλάουτο

Ελένη Στογιάννη, πιάνο

Ξεκινώντας από την Ιταλία και επηρεάζοντας όλες τις τέχνες

και την αρχιτεκτονική, το Μπαρόκ εμφανίζεται επίσης στη Γαλλία,

στην Αγγλία και στη Γερμανία.

Ειδικότερα η μουσική των χρόνων αυτών θα μπορούσε να ταξινομηθεί

σε α) φωνητική μουσική δωματίου και όπερα, β) θρησκευτική μουσική

και γ) οργανική μουσική, με τη σονάτα να είναι από τις πιο χαρακτηριστικές φόρμες.

Έτσι, έχομε σονάτες για σόλο όργανα χωρίς συνοδεία, σονάτες με συνοδεία

(συνήθως τσέμπαλο σε ρόλο basso-continuo) και Τρίο-σονάτες. Aναπτύσσεται επίσης

η φόρμα της Εκκλησιαστικής σονάτας και της Σονάτας Δωματίου ενώ, παράλληλα,

υπάρχει η σονάτα για πληκτροφόρο όργανο (βλ. Johann Kuhnau και Dom. Scarlatti).

Οι σονάτες BWV 1030-35 του Bach, με τις περισσότερες από αυτές

γραμμένες σε 3 μέρη, είναι τυπικό δείγμα σονάτας με συνοδεία.

Wolfgang Amadeus MOZART (1756-1791)

Dies Bildins ist bezaubernd schön

(Αυτή η εικόνα είναι μαγευτικά όμορφη)

Άρια του Tamino από την 1η Σκηνή της 1ης Πράξης της δίπρακτης όπερας

Μαγικός Αυλός, Κ. 620

Κωνσταντίνος Βαγενάς, τενόρος (φιλική συμμετοχή)

Γιάννης Αυγερινός, πιάνο

Στην πρεμιέρα του έργου, στη Βιέννη το 1791, δύο μήνες πριν το θάνατο του Mozart, το ρόλο του Papageno τραγούδησε ο ίδιος ο λιμπρεττίστας,

ο Emanuel Johann Schikaneder. Το λιμπρέττο βασίστηκε στο διήγημα ‘‘Lulu’’ ή ο ‘‘Μαγικός Αυλός’’ του August J. Liebeskind (1758-1793).

Σημειώστε ότι η Εισαγωγή και το Εμβατήριο γράφτηκαν δύο μέρες μόνο

πριν την πρεμιέρα της όπερας, στις 30/9/1791. Η όπερα αυτή είναι ένα singspiel,

ένα είδος όπερας όπου οι άριες και τα διάφορα φωνητικά σύνολα εναλλάσσονται

με ομιλούμενους διαλόγους, χωρίς να αποκλείονται περιστασιακά ρετσιτατίβα.

Σε φόρμα singspiel είναι και άλλες όπερες του Mozart,

όπως η ‘‘Αρπαγή από το σαράι’’ (1782) και ο ‘‘Ιμπρεσσάριος’’ (1786).

Ludwig Van BEETHOVEN (1770-1827)

Σονάτα για πιάνο αρ. 8, σε do-, op. 13, “Παθητική” (1798),

1ο μέρος: Grave - Allegro di molto e con brio

Δημήτρης Γιαννούλης, πιάνο

Η Σονάτα αυτή ανήκει στην Α’ περίοδο του συνθέτη που ολοκληρώνεται

με τις δύο Σονάτες (αρ. 9 και 10) του op. 14 και γράφτηκε πριν την

‘‘1η Συμφωνία’’, op. 21 (1799/1800). Ο Denis Matthews, πιανίστας, γράφει:

‘‘…εδώ, ο Beethoven έχει σταματήσει πιά να έχει τον Mozart σαν πρότυπο του’’

(Denis Matthews, ‘‘Beethoven Piano Sonatas’’, BBC music guides, 1967).

Εντούτοις, εξέχοντες μουσικολόγοι διατείνονται ότι η Σονάτα αυτή μοιάζει

εντυπωσιακά με τη Σονάτα Κ. 457, του Mozart, επίσης στη do ελάσσονα· εκτός

της κοινής τονικότητας, και οι δύο Σονάτες έχουν 3 μέρη και περιλαμβάνουν

ένα εκτεταμένο αργό, δεύτερο, μέρος.

Carlos GARDEL (1890-1935)

Tango por una cabeza (1935)

Χάρης Κανάκης, πιάνο (φιλική συμμετοχή)

φυσιογνωμία στην ιστορία του τάνγκο. Αγαπήθηκε παθιασμένα

από τους θαυμαστές του που τον αποκαλούσαν ‘‘Carlitos’’, ‘‘Βασιλιά του τάνγκο’’ κ.α.

Σε συνεργασία με το στιχουργό Alfredo Le Pera έγραψαν μια σειρά από

αριστουργήματα μέχρι το 1935 οπότε και οι δύο σκοτώθηκαν σε αεροπορικό δυστύχημα.

Η καριέρα του ξεκίνησε το 1917 με το τραγούδι ‘‘Mi noche triste’’· αυτή είναι

και η αρχή του ‘‘Tango-Canción’’, του τάνγκο που τραγουδιέται, ενώ μέχρι τότε,

σχεδόν πάντα, το τάνγκο ήταν οργανική μουσική.

Ογδόντα χρόνια μετά το θάνατο του η μουσική του Gardel

παραμένει εξαιρετικά δημοφιλής.

Nicolay RIMSKY-KORSAKOV (1844-1908)

Το πέταγμα της μέλισσας

Μεταγραφή: Sergei Rachmaninov (1931)

Ηρώ Κατσίμπελη, πιάνο

Όπως και ο Cui, έτσι και ο Korsakov επηρεάστηκε έντονα από

την προσωπικότητα του Balakirev αλλά και του Mikhail Glinka (1804-1857),

ιδρυτή της Ρώσσικης Εθνικής Σχολής. Το τόσο γνωστό και δεξιοτεχνικά

απαιτητικό ‘‘Πέταγμα της μέλισσας’’ είναι ένα ορχηστρικό ιντερλούδιο

στην όπερα ‘‘Το παραμύθι του Τσάρου Saltan’’ (1899/1900) με το οποίο κλείνει

η 1η πράξη στο 1ο tableau. Οι μεταγραφές ορχηστρικών έργων για σόλο πιάνο

συνδυάζονται με τις τεχνικές βελτιώσεις του πιάνου και την, ακόλουθη,

εμφάνιση των δεξιοτεχνών - σολίστ. Στον τομέα αυτό ο Rachmaninov

συνεχίζει την παράδοση των μεταγραφών

στο ύφος και την παράδοση του Liszt.

Mikhail GLINKA (1804-1857)

(α) Ο κορυδαλλός (1840), ο αρ. 10 από τα 12 τραγούδια του κύκλου Χαιρετισμός στην Αγία Πετρούπολη, σε ποίηση N.V. Kukol’nik (1809-1868), και

(β) Η ανθισμένη σταφυλοκερασιά (1839), σε ποίηση της Ευδοκίας Rostpchina (1811-1858),

Μαρίνα Νικολαΐδου, σοπράνο (φιλική συμμετοχή)

Γιάννης Αυγερινός, πιάνο

Ο Glinka, πρόδρομος της Ρώσσικης έντεχνης μουσικής, έγραψε πολλά τραγούδια πάνω σε Ρώσσικη, κυρίως, ποίηση. Όλοι οι Ρώσσοι συνθέτες του τέλους του 19ου αιώνα επηρεάστηκαν από την τέχνη του που είχε εκλεκτικά απορροφήσει όλα τα νεώτερα Δυτικά ρεύματα αναμειγνύοντας τα με Ρώσσικα στοιχεία. Ο κύκλος τραγουδιών ‘‘Χαιρετισμός στην Αγία Πετρούπολη’’ είναι ο πρώτος κύκλος τραγουδιών που γράφτηκε ποτέ από Ρώσσο συνθέτη. Το τραγούδι ‘‘Ο Κορυδαλλός’’ μεταγράφηκε για σόλο πιάνο από τον Balakirev ο οποίος θαύμαζε τον Glinka και είχε κάνει διάφορες παραφράσεις έργων του.

Ευχαριστούμε

Το Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο Αθηνών,

την Διευθύντρια Κα Monica Zecca

και όλο το προσωπικό για την προθυμία με την οποία

υιοθέτησαν και υποστηρίζουν

την διοργάνωση της συναυλίας αυτής

           

Οι σπουδαστές που παίζουν

ανήκουν στις τάξεις των καθηγητών κ.κ.:

(με αλφαβητική σειρά)

Σοφίας Καμβύση, φλάουτο

Ηρώς Κατσίμπελη, πιάνο

Ελίζας Μαρδικιάν, πιάνο

Σωκράτη Μοναχού, μονωδία

Λιάνας Παπαστεφάνου, φλάουτο

Σωκράτη Σταθουλόπουλου, βιολί

Ελένης Στογιάννη, πιάνο

Αλέκας Τσούκη, πιάνο

Γιάννη Αυγερινού, τάξη Σύνθεσης

Επιλογή ρεπερτορίου και επιμέλεια κειμένων

Εξώφυλλο-Αφίσσα: Αλέξανδρος Αντρέϊ

Επιμέλεια προγράμματος: Καλυψώ Παπακωνσταντίνου